Cel badań i hipotezy/pytania badawcze:
Celem badań jest analiza roli audytu wewnętrznego w zapobieganiu nadużyciom w sektorze publicznym, ze szczególnym uwzględnieniem jego skuteczności w kontekście globalnych wyzwań i zasad zrównoważonego rozwoju. Badanie ma na celu ocenę, w jakim stopniu audyt wewnętrzny przyczynia się do minimalizacji ryzyka nadużyć, zwiększenia przejrzystości finansowej oraz poprawy efektywności zarządzania środkami publicznymi. Przyjęta hipoteza badawcza zakładała, że audyt wewnętrzny w sektorze publicznym stanowi skuteczne narzędzie ograniczania nadużyć finansowych i organizacyjnych przez wzmacnianie mechanizmów kontroli zarządczej, podnoszenie poziomu transparentności oraz wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju.

Metody badawcze:
Analiza literatury przedmiotu obejmuje przegląd dostępnych publikacji naukowych, raportów instytucji audytorskich oraz aktów prawnych dotyczących audytu wewnętrznego, nadużyć w sektorze publicznym i zrównoważonego rozwoju. Obserwacja danych wtórnych polega na badaniu wewnętrznych audytów instytucji publicznych oraz danych publikowanych przez organizacje międzynarodowe, takie jak OECD czy Transparency International, w celu oceny skuteczności audytu w przeciwdziałaniu nadużyciom.

Główne wyniki:
Analiza wykazała, że instytucje publiczne powinny traktować audyt wewnętrzny jako narzędzie oceny kompleksowego funkcjonowania organizacji. Oprócz eliminowania zagrożeń związanych z nadużyciami konieczne jest również zapewnienie zgodności działań z zasadami ładu korporacyjnego i celami zrównoważonego rozwoju. Transparentność, odpowiedzialność i rzetelność powinny stać się fundamentami zarządzania środkami publicznymi.

Implikacje dla teorii i praktyki:
Aby skutecznie podnieść efektywność audytu wewnętrznego oraz zwiększyć odporność instytucji publicznych na nadużycia, zaleca się: (1) inwestowanie w zaawansowane narzędzia analityczne, które usprawnią monitorowanie operacji finansowych oraz wczesne wykrywanie nieprawidłowości; (2) organizowanie specjalistycznych szkoleń dla audytorów i kadry zarządzającej w celu zwiększenia ich kompetencji w zakresie identyfikacji i zapobiegania nadużyciom; (3) wdrożenie holistycznego podejścia do zarządzania ryzykiem, obejmującego automatyzację procesów audytowych oraz ciągłe doskonalenie mechanizmów kontrolnych; (4) modernizację systemów zgłaszania nieprawidłowości (ang. whistleblowing) celem zapewnienia większej poufności, dostępności i skuteczności reakcji na zgłoszenia; (5) regularną aktualizację procedur audytowych, dostosowując je do zmieniających się regulacji oraz wyzwań związanych z celami społecznymi i środowiskowymi.